Του εργατολόγου Διονύση Τεμπονέρα
Η πανδημική κρίση έχει δημιουργήσει μια νέα κατάσταση στις εργασιακές σχέσεις. Η κυβέρνηση εκμεταλλεύεται την συγκυρία, για να περάσει, ότι πιο αντιδραστικό, είχαν στην «φαρέτρα» τους, οι μεγάλες επιχειρήσεις και αδυνατούσαν ακόμα και να το εισηγηθούν, σε συνθήκες όποιας ομαλότητας.
Η αρχή βέβαια, είχε γίνει με «κυβερνητικές πλάτες» αρκετούς μήνες πριν την υγειονομική κρίση(Αύγουστος του 2019), όταν ο νυν αρμόδιος Υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, κ.Βρούτσης, αμέσως μετά τι εκλογές, έσπευσε να καταργήσει το άρθρο 9 του ν.4554/2018, που προέβλεπε την «κοινή και αλληλέγγυα ευθύνη» του επιχειρηματία και του εργολάβου του, καθώς και του υπεργολάβου έναντι των εργαζομένων εργολάβου και υπεργολάβου.
Η ρύθμιση της προηγούμενης κυβέρνησης, διασφάλιζε ότι οι εργαζόμενοι του εργολάβου και του υπεργολάβου θα μπορούσαν να απαιτήσουν τους μισθούς τους από τον επιχειρηματία/αναθέτοντα το έργο (τον πραγματικό δηλαδή εργοδότη τους).
Η μισή «δουλειά» για το ΣΕΒ είχε ήδη γίνει…
Με την 68Ά(20.3.2020) ΠΝΠ, η κυβέρνηση, έφερε επίσης δύο σημαντικές αλλαγές στο σύστημα διευθέτησης του χώρου και του χρόνου εργασίας.
α) Θέσπισε το μονομερές δικαίωμα του εργοδότη, να εφαρμόζει σύστημα τηλεργασίας και
β) με άλλο άρθρο της ΠΝΠ έδωσε τη δυνατότητα, χωρίς τη συναίνεση και πάλι του εργαζομένου, αυτός να μετακινείται από μια επιχείρηση του ομίλου σε μια άλλη(άρθρο 10).
Έτσι φτάσαμε και στη σημερινή εισήγηση του ΣΕΒ, που θεσπίζει τρεις διαφορετικούς τρόπους «δανεισμού εργαζομένων», μεταξύ, ακόμα και ανεξαρτήτων επιχειρήσεων.
Χαρακτηριστικά, η μελέτη του ΣΕΒ, προτείνει τις κάτωθι τρεις μορφές «συνεργασίας»:
- ''Η πρώτη αφορά στην κάλυψη των αναγκών με τη μεταφορά εργαζομένων μέσω σχημάτων «δανεισμού», ένα σχήμα το οποίο ήδη προβλέπεται από τη νομοθεσία και εφαρμόζεται ήδη είτε ενδοομιλικά, είτε μέσω Εταιριών Προσωρινής Απασχόλησης(ΕΠΑ).
- Η δεύτερη αφορά συνεργασίες μεταξύ ανεξάρτητων επιχειρήσεων, με προσωπικό προμηθευτών ή πελατών το οποίο βρέθηκε, λόγω της συγκυρίας, εκτός εργασίας, ιδιαίτερα όταν δεν καλύπτεται από τις προστατευτικές διατάξεις των πρόσφατων μέτρων. Παραδείγματος χάριν θα μπορούσε να εξετασθεί η διανομή προϊόντων από τα supermarket ή τις επιχειρήσεις ηλεκτρονικών ειδών στα σπίτια των καταναλωτών, αν μπορεί να γίνει από των αναλόγων ειδικοτήτων προσωπικό εκείνων των επιχειρήσεων προμηθευτών τους που αντιμετωπίζουν μείωση εργασιών
- Η τρίτη αφορά την επέκταση υφιστάμενων επιχειρηματικών συνεργασιών σε τμήματα της παραγωγής και διανομής προϊόντων για λογαριασμό τρίτων. Ουσιαστικά πρόκειται για μια χρήση του μοντέλου της υπεργολαβίας ώστε να καλυφθούν άμεσα όχι μόνο οι ανάγκες σε ανθρώπινο δυναμικό αλλά και σε κεφαλαιουχικό εξοπλισμό (μεταφορικά μέσα, κλπ.), ή/και συνδυαστικά αυτών των δύο εναλλακτικών.''.
Το κύριο μέλημα του ΣΕΒ και της Κυβέρνησης σήμερα, είναι να κατακτήσουν το μέγιστο βαθμό ευελιξίας στις εργασιακές σχέσεις, σε σημείο, που οι εργαζόμενοι θα αποκτούν τα χαρακτηριστικά ενός νέου ανθρωποτύπου:
Ο νέος, μνημονιακός, ευέλικτος, επισφαλής, υπαμειβόμενος, μη συνδικαλισμένος, «ασθμαίνων» εργαζόμενος, αφού ανατράφηκε και «ανδρώθηκε» στην δεκαετή κρίση, έρχεται να αποτελέσει «προϊόν συναλλαγής», στο «παζάρι» της εγχώριας και διεθνούς αγοράς υπηρεσιών, που διαμορφώνουν οι εταιρίες δανεισμού προσωπικού(Ε.Π.Α.) και όχι μόνο.
Οι προτάσεις του ΣΕΒ όμως, πάνε και ακόμα παραπέρα. Ουσιαστικά, έρχονται να επεκτείνουν τον γνήσιο και μη δανεισμό εργαζομένων όπως ίσχυε μέχρι σήμερα και να τον διαμορφώσουν έτσι, ώστε να ανταποκρίνεται στις νέες συνθήκες που απαιτεί το σύγχρονο «outsourcing».
Γιατί επιμένει όμως ο ΣΕΒ στο δανεισμό εργαζομένων;
Ο προφανής στόχος των επιχειρήσεων είναι η «μείωση κόστους - κυρίως του εργασιακού.
Πώς επιτυγχάνεται;
Με τον υποκρυπτόμενο δανεισμό οι εργοδότες απαλλάσσονται από τις βασικές υποχρεώσεις που απορρέουν από τον νόμο (4052/2012) του κατ' επάγγελμα δανεισμού, δηλαδή:
- την ίση αμοιβή του δανειζόμενου προσωπικού με το τακτικό προσωπικό και
- την υποχρέωση πρόσληψης του εργαζομένου από τον έμμεσο εργοδότη μετά από χρονικό διάστημα 36 μηνών.
Γίνεται σαφές ότι μια επίσης βασική στόχευση, είναι να δημιουργηθεί μια πυραμιδοειδής μορφή διάρθρωσης της επιχείρησης, όπου ο εργαζόμενος είναι ταυτόχρονα και πωλητής και καταναλωτής. Το παράδειγμα με το σούπερ μάρκετ που θέτει ο ΣΕΒ, δεν είναι καθόλου τυχαίο. Οι εργοδότες επενδύουν συστηματικά στο ηλεκτρονικό εμπόριο και επιθυμούν να «κλείσουν» τον κόσμο στο σπίτι.
Με τον τρόπο αυτό γλιτώνουν ενδεχομένως την ανάγκη άρτιας επαγγελματικής στέγης(αρκεί πλέον μια αποθήκη), απαλλάσσονται από τα πολλά «εργατικά χέρια», εκμηδενίζουν τους χρόνους και εντατικοποιούν την εργασία στον υπέρτατο βαθμό. Γλιτώνουν από τα συνδικάτα και καθιστούν τους εργαζόμενους ''μετόχους'' και προσωπικά υπεύθυνους για την επίτευξη των στόχων κλπ..
Ο νέος εργαζόμενος θα εργάζεται σε τρεις και σε τέσσερεις διαφορετικούς εργοδότες, θα μετακινείται συνεχώς, φυσικά δεν θα προλαβαίνει να συνδικαλιστεί, δεν έχει απαιτήσεις για υγιεινή και ασφάλεια στην εργασία, ενώ αν μαζεύει έστω και μερικά ευρώ από τον κάθε εργοδότη, πρέπει να είναι ικανοποιημένος. Είναι ο νέος εργαζόμενος φτωχός (working poor).
Ένας σύγχρονος «υπηρέτης δύο ή και περισσότερων αφεντάδων».
Φτάνουμε σε μια νέα εποχή και περνάμε από τη νεοφιλελεύθερης έμπνευσης flexicurity (ευελιξία και ασφάλεια) στην ultra flexability (απόλυτη ευελιξία).
Οι εργαζόμενοι και τα συνδικάτα επιβάλλεται να αντιδράσουν άμεσα. Η σιωπή δυστυχώς ερμηνεύεται από την κυβέρνηση ως συναίνεση και αυτό ας το αντιληφθούν γρήγορα όλες οι προοδευτικές δυνάμεις του τόπου, πριν την απόλυτη εργασιακή απορρύθμιση.
Διονύσης Τεμπονέρας
Δικηγόρος- Εργατολόγος
Πηγή Εφημερίδα Η Αυγή